معجزات سفراي الهي بر دو قسم است: قولي وفعلي. معجزات فعلي تصرف درکائنات به قوت ولايت تکويني باذن الله تعالي است. از آن جمله است واقعه شجره قاصعه در نهج البلاغه که درخت به امر رسول الله از جاي خود کنده شد و مانند مرغي بال زنان به سوي پيغمبر اکرم شتافت.
قلع درب قلعه خيبر به دست يد الله امير(عليه السلام) که خود فرمود: «و الله ما قلعت باب خيبروقدفت به اربعين ذراعاً لم تحس به اعضائي بقوة جسديه ولا حرکه غذائيه ولکن ايدت بقوه ملکوتيه ونفس بنورها مضيئه» در عداد معجزه فعلي است.
معجزات قولي، علوم ومعارف است که به تعبير امير(عليه السلام) در خطبه اشباح نهج البلاغه از ملائکه اهل امانت وحي از حظائز قدس ملکوت بر مرسلين نازل شده است.
معجزات فعلي، موقت، وبعد از وقوع، عنوان تاريخي دارند بخلاف قولي که با محسوسات آشنايند، واين خواص را گوهر شناسند.به قول خواجه در شرح اشارات: «الخواص للقولية اطوع و العوام للفعلية»
در سلسله معجزات قولي،قرآن مجيد است که صورت کتيبه خاتم(صلي الله عليه واله) است، و معارف صادر از اهل بيت عصمت و وحي چون نهج البلاغه و زبور وانجيل آل محمد(صلي الله عليه واله) صحيفه سجاديه وجوامع روايي، تالي آن. آري تنها معجزه فعلي باقي پيغمبر قبله مدينه طيبه است که بدون اعمال قواعد وآلات نجومي آن را در غايت استوار تعيين فرمود وبه سوي کعبه ايستاد وفرمود:
«محرابي علي الميزاب»
اگر کسي با نظر تحقيق وانصاف در معارف اهل بيت وحي تدبير کند اعتراف مي کند که اين همه معارف از مدرسه ومعلم نديده، جز از نفوس مؤيد به روح القدس نتواند بود، و خود آنها بهترين حجت بودن آنان است که: «الدليل دليل لنفسه». نهج البلاغه نمونه اي بارز از اين کالاي پر بهاي بازار معارف است.
تحقیقی در مورد اصول و مبانی اخلاق پيامبر (ص)