تحقیقی در مورد زندگی نامه امام رضا (ع)
تحقیقی در مورد زندگی نامه امام رضا (ع)
امام رضا ( ع ) در روز جمعه ، یا پنج شنبه ۱۱ ذی حجه یا ذی قعده یا ربیع الاول‌سال ۱۵۳ یا ۱۴۸ هجری در شهر مدینه پا به دنیا گذاشت .
● ولادت ، وفات ، طول عمر و مدفن آن حضرت
امام رضا ( ع ) در روز جمعه ، یا پنج شنبه ۱۱ ذی حجه یا ذی قعده یا ربیع الاول‌سال ۱۵۳ یا ۱۴۸ هجری در شهر مدینه پا به دنیا گذاشت . بنابر این تولد آن حضرت مصادف با سال وفات امام صادق ( ع ) بوده یا پنج سال پس از در گذشت آن حضرت رخ داده است . همچنین وفات آن حضرت در روز جمعه یا دوشینه آخر صفر یا ۱۷ یا ۲۱ ماه مبارك رمضان یا ۱۸ جمادی الاولی یا ۲۳ ذی قعده یا آخر همین ماه در سال ۲۰۳ یا ۲۰۶ یا ۲۰۲ هجری اتفاق افتاده است . شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا گوید قول صحیح آن است كه امام رضا ( ع ) در ۲۱ رمضان ، در روز جمعه سال ۲۰۳ هجری در گذشته است . وفات آن حضرت در سال ۲۰۳ در طوس و در یكی از روستاهای نوقان به نام سناآباد اتفاق افتاد .
با تاریخ های مختلفی كه نقل شد ، عمر آن حضرت ۴۸ یا ۴۷ یا ۵۰ یا ۵۱ سال و ۴۹ یا ۷۹ روز یا ۹ ماه یا ۶ ماه و ۱۰ روز بوده است ، اما برخی كه سن آن حضرت را ۵۵ یا ۵۲ یا ۴۹ سال دانسته‌اند ، سخنشان با هیچ یك از اقوال و روایات ، منطبق نیست و ظ‌اهرا تسامح آنان از اینجا نشأت گرفته‌كه سال ناقص را به عنوان یكسال كامل حساب كرده‌اند . از جمله این اقوال شگفت آور سخن شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا است كه گفته است : میلاد امام رضا (ع ) در ۱۱ ربیع الاول سال ۱۵۳ و وفات وی در ۲۱ رمضان سال ۲۰۳ بوده و با این حساب آن حضرت۴۹ سال و شش ماه در این جهان زیسته است . مطابق آنچه صدوق نقل كرده ، عمرآن حضرت پنجاه سال و شش ماه و ده روز میشود و منشاء این اشتباه را باید عدم دقت در جمع و تفریق اعداد دانست شیخ مفید نیز مرتكب این اشتباه شده است و ما در حواشیهای خود بر كتاب المجالس السنیه متذكر این خطا شده‌ایم .
بنابر گفته مولف مطالب السؤول ، امام رضا ( ع ) ۲۴ سال وچند ماه بنابر قول ابن خشاب ۲۴ سال و ۱۰ ماه از عمر خویش را با پدرش به سر برد . لكن مطابق آنچه گفته شد ، عمر آن حضرت در روز وفات پدرش ۳۵ سال یا ۲۹ سال و دو ماه بوده و پس از درگذشت پدرش چنانكه در مطالب السؤول نیز آمده ، ۲۵ سال زیسته است و نیز مطابق آنچه قبلا گفته شد آن حضرت پس از پدرش بیست سال در جهان زندگی كرد .
چنانكه شیخ مفید نیز در اشارد همین قول را گفته است . برخی نیز این مدت را بیست سال و دو ماه ، یا بیست سال و نه ماه ، یا بیست سال و چهار ماه ، یا بیست و یكسال و ۱۱ ماه ذكر كرده اند كه این مدت ، روزگار امامت و خلافت آن حضرت به شمار است . در طول این مدت آن حضرت دنباله حكومت هارون رشید را كه ده سال و بیست و پنج روزبود درك كرد . سپس امین از سلطنت خلع شد و عمویش ابراهیم بن مهدی برای مدت بیست و چهار روز به سلطنت نشست . آنگاه دوباره امین بر او خروج كرد و برای وی از مردم بیعت گرفته شد و یكسال و هفت ماه حكومت كرد ولی به دست طاهر بن حسین كشته شد . سپس عبد الله بن هارون ، مامون ، به خلافت تكیه زد و بیست سال حكومت كرد . امام رضا ( ع ) پس از گذشت پنج یا هشت سال از خلافت مأمون به شهادت رسید .
● مادر امام رضا (ع)
در مطالب السؤول گفته شده است كه : مادر آن حضرت كنیزی بود كه خیزران مرسی‌نام داشت . برخی نام وی را شقراء نوبیه ، ذكر كرده‌اند كه اروی ، اسم او و شقراء لقب وی بوده است .
طبرسی در اعلام الوری گوید : مادرش كنیزی بود به نام نجمه كه به وی ام البنین می گفتند . برخی نام مادر آن حضرت را سكن نوبیه و تكتم نیز گفته‌اند . حاكم ابو علی گوید : از جمله شواهدی كه دلالت دارد نام مادر امام رضا ( ع ) تكتم بود ، سخن شاعری است كه در مدح آن حضرت فرموده است : و اجدادا علی المعظم رهظ‌ا الا ان خیر الناس نفسا و والدا و اتتنا به للعلم و الحلم ثامنا اماما یودی حجهٔ الله تكتم ابو بكر گوید : عده‌ای این شعر را به عموی ابو ابراهیم بن عباس منسوب ساخته‌اند و من آن را روایت نمی كنم و روایت و سماع این شعر برای من واقع نشده بنابراین نه آن را اثبات می كنم و نه ابطال .
وی همچنین گوید : تكتم از اسامی زنان عرب است و در اشعار بسیاری به كار رفته است . از جمله در این بیت : ” طاف الخیالان فزا دا سقما خیال تكنی و خیال تكتما ” فیروز آبادی نیز بر این اظ‌هار نظر صحه گذارده و گفته است : تكنی و تكتم به صورت مجهول ، هر یك از نامهای زنان است .
● كنیه امام رضا
كنیه آن حضرت را ابوالحسن و نیز ابوالحسن ثانی خوانده‌اند . ابو الفرج اصفهانی در مقاتل الطالبین روایتی نقل كرده و مبنی بر آن كه كنیه آن حضرت ، ابو بكر بوده است . وی به سند خود از عیسی بن مهران از ابوصلت هروی نقل كرده است كه گفت : روزی مأمون از من پرسشی كرد . گفتم : ابو بكر در این باره چنین و چنان گفته است . مأمون پرسید : كدام ابو بكر ؟ ابو بكر ما یا ابو بكر اهل سنت ؟ گفتم ابوبكر ما . پس عیسی از ابوصلب پرسید : ابو بكر شما كیست ؟ پاسخ داد : علی بن موسی الرضاست كه بدین كنیه خوانده می شود .
● لقب امام رضا
در كتاب مطالب السؤول در این باره آمده است : القاب آن حضرت عبارت است ازرضا، صابر ، رضی و وفی ، كه مشهورترین آنها رضاست . در فصول المهمهٔ نیز مشابه این مطلب آمده با این تقاوت كه در آنجا به جای القاب رضی و وفی ، زكی و ولی یاد شده است . در مناقب ابن شهر آشوب گفته شده است : احمد بزنطی گوید : بدان جهت آن حضرت را رضا نامیدند كه او از خدا در آسمانش رضا بود و برای پیامبر و ائمه در زمین رضا بود . و نیز گفته‌اند چون مخالف وموافق گرد آن حضرت بودند وی را رضا نامیدند . همچنین گفته‌اند : چون مأمون بدان حضرت ، رضایت داد وی را رضا گفتند .
● فرزندان امام رضا ( ع )
كمال الدین محمدبن طلحه در مطالب السؤول گوید : آن حضرت شش فرزند داشت . پنج پسر و یك دختر . نام فرزندان وی چنین است : محمد قانع ، حسن ، جعفر ، ابراهیم ، حسن و عایشه . عبد العزیزبن اخضر جنابذی در معالم العتره و ابن خشاب در موالید اهل البیت و ابونعیم در حلیه الاولیا نظیر همین سخن را گفته‌اند . سبط بن جوزی در تذكره الخوص گوید : فرزندان آن حضرت عبارت بودند از محمد ( امام نهم ) ابوجعفر ثانی ، جعفر ، ابو محمد حسن ، ابراهیم و یك دختر .
اطلاعات تحقیقی در مورد زندگی نامه امام رضا (ع)
در انتهای این مطلب میتوانید فایل word را جهت ویرایش و پرینت دانلود نمایید.
منبع: مکتبانه
تحقیقی در مورد حافظه ها